UX คืออะไร

ถ้ามีใครถามเราว่าโปรแกรมนี้โปรแกรมนั้นมี UX ดีหรือไม่ดี เราสามารถบอกได้ไม่ยากนักแต่ถ้าจะให้วิเคราะห์ลงไปว่าเป็นเพราะอะไร มันจะยากขึ้นมาทันทีเพราะเรื่องของ UX เป็นความชอบส่วนบุคคล ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ที่ผ่านมาของแต่ละคน จึงไม่มีกฏตายตัวในการวิเคราะห์

ดังนั้นการทำงานกับ UX จึงต้องกำหนดหน้าที่และกลุ่มเป้าหมายของของโปรแกรม ให้ชัดเจน จึงจะสามารถออกแบบโปรแกรม หรือใช้ความรู้ด้าน UX เพื่อโน้มน้าวใครๆ ให้เชื่อในงานของเราได้

คำว่า UX หรือ User eXperience เป็นตัวแทนของการอธิบายประสบการณ์ของผู้ใช้เมื่อใช้งานโปรแกรม จริงๆ เราสามารถใช้ UX ในบริบทที่ไม่ใช้ Software ได้ด้วย แต่ตอนนี้กำลังฮิตใช้กันในอุตสาหกรรม Software โดยเฉพาะในด้าน User Interface

 

ภาพแสดงองค์ประกอบของ UX

คำว่า User เป็นตัวแทนของทุกคน ทั้งผู้ดูแลระบบ  ลูกค้า หัวหน้างาน คนขาย คนจ่ายตัง คนติดตั้งโปรแกรม หรือใครก็ตามที่ต้องติดต่อกับโปรแกรมของเรา ส่วนคำว่า eXperience ก็เป็นตัวแทนของความรู้สึกทั้งหมดที่เกิดขึ้นกับโปรแกรมของเรา ทั้งความรู้สึก พอใจ เสียใจ ดีใจ ช้า เร็ว ทันใจ ไม่ทันใจ 

ถ้าเป็น UX ที่ดี จะให้ประสบการณ์ตามที่เจ้าของโปรแกรมวางแผนไว้ เช่น โปรแกรมบ้านผีสิงต้องให้ความรู้สึกน่ากลัว โปรแกรมเกมส์ต้องให้ความรู้สึกตื่นเต้น โปรแกรมทางวิทยาศาสตร์ต้องให้ความรู้สึกว่าควบคุมได้มากกว่าความรู้สึกว่าใช้ง่าย เป็นต้น

UX คือผลรวมของ Science Art และ Craftsmanship

การจะได้ UX ที่ดีนั้นต้องรู้จักการตั้งสมติฐานและการหาคำตอบ (Science) เพื่อใช้คาดการที่มาที่ไปของสิ่งต่างๆ (สามารถหาข้อมูลเพิ่มเติมได้ในเรื่อง Usability และ Information Architecture)

แต่ความรู้ด่านเทคนิคก็ไม่สามารถเป็น UX ที่ได้ได้ เรายังต้องการศิลปะ (Art) เพื่อใช้อธิบายสิ่งที่จับต้องไม่ได้ทั้งหลาย เช่น ความสวยงาม หรือ องค์ประกอบศิลป์ เป็นต้น

ทั้ง Science และ Art ต่างเป็นองค์ความรู้สำคัญที่ทำให้ได้งานที่ดี แต่ถ้าขาดความเชี่ยวชาญ ประสบการณ์ และความตั้งใจ งานที่มี UX ดีก็จะไม่เกิดขึ้น ความเร็วในการตอบสนองของโปรแกรม ความต่อเนื่องของแต่ละหน้าจอ สิ่งเหล่านี้เรียกว่าเป็นงานหัตถศิลป์ (Craftsmanship) ได้เลยทีเดียว

สรุปก็คือการที่จะทำ UX ให้ได้ดีนั้น ต้องประกอบด้วยความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ ความรู้สึกในศิลปะ และฝีมือครับ 

ส่วนรายละเอียดในองค์ความรู้แต่ละตัวจะค่อยๆ เฉลยไว้ใน ux.in.th นะครับ